Hareket Hastalığında Neredeyiz ve Hareket Hastalığına Bütüncül Yaklaşım: Etiyoloji, Tanı ve Tedavi
Where Do We Stand in Motion Sickness and a Holistic Approach to Motion Sickness: Etiology, Diagnosis, and Treatment
Received Date : 18 Feb 2025
Accepted Date : 18 Apr 2025
Available Online : 29 Apr 2025
Emel UĞURa,b
aAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Bölümü,
Odyometri Programı, İstanbul, TürkiyebAcıbadem Altunizade Hastanesi, Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Kliniği, İstanbul, Türkiye
Doi: 10.24179/kbbbbc.2025-109668 - Makale Dili: TR
ÖZET
Tekerleğin icadından itibaren, bir enstrüman kullanarak hareket
etme imkânı elde eden insanoğlunun başına dert olan hareket hastalığı,
vizüel-vestibüler ve proprioseptif sistemlerin çatışması sonucu ortaya
çıkan polisemptomatik bir tablodur. Bu derleme, mevcut literatür ışığında
hareket hastalığının etiyolojisini, risk faktörlerini ve tedavi yaklaşımlarını
güncel literatür ışığında incelemektedir. Hareket hastalığının
ortaya çıkış mekanizmalarında santral sinir sistemi hassasiyetleri, vestibüler
sistem bozuklukları ve nörovejetatif faktörler önemli rol oynamaktadır.
Bunun dışında yaş, cinsiyet gibi bireysel faktörler ile
anksiyete ve migren gibi tetikleyici faktörlerin de hareket hastalığı duyarlılığını
etkilediği gösterilmiştir. Hareket hastalığının kesin tanısı için
standardize bir tanı aracı bulunmamaktadır. Tanı için kullanılan vestibüler
testler olası diğer hastalıkları dışlamak için kullanılır. Bununla
birlikte öznel değerlendirme anketleri tanı açısından klinisyenlerin elini
çok güçlendirmektedir. Tedavi yaklaşımlarında tarih boyu çeşitli yöntemler
denenmiş ve uygulanmıştır. Bu yöntemler günümüze kadar evrilerek
ve gelişerek gelmiştir. Günümüzde hareket hastalığının tedavisi
için uygulanan yaklaşımlardan davranışsal terapiler, farmakolojik ve
farmakolojik olmayan ajanlar ve elbette vestibüler rehabilitasyon uygulamaları
öne çıkmaktadır. Özellikle son yıllarda yükseliş trendine
sahip olan sanal gerçeklik tabanlı terapi yöntemleri hareket hastalığı
tedavisinde umut verici sonuçlar ortaya koymuştur. Bu derleme, hareket
hastalığının etiyolojik açıdan temel mekanizmalarını, semptomlarını,
tetikleyici unsurları ve güncel tedavi yaklaşımlarını bir araya
getirerek klinik uygulamalara ve gelecekteki araştırmaların yönlenmesine
katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Hareket hastalığı; vestibüler sistem; etiyoloji; tanı
ABSTRACT
Motion sickness, which has plagued mankind since the
invention of the wheel, is a polysymptomatic picture that occurs as a result
of the conflict between the visual-vestibular and proprioceptive
systems. This review examines the etiology, risk factors and treatment
approaches of motion sickness in the light of the current literature. Central
nervous system sensitivities, vestibular system disorders and neurovegetative
factors play an important role in the mechanisms of motion
sickness. In addition, individual factors such as age, gender and triggering
factors such as anxiety and migraine have also been shown to affect
the susceptibility to motion sickness. There is no standardized
diagnostic tool for the definitive diagnosis of motion sickness. The
vestibular tests used for diagnosis are used to exclude other possible
diseases. However, subjective assessment questionnaires strengthen the
clinicians’ hand in terms of diagnosis. Various methods have been tried
and applied throughout history in treatment approaches. These methods
have evolved and developed until today. Today, behavioral therapies,
pharmacological and nonpharmacological agents and, of course,
vestibular rehabilitation applications stand out among the approaches
applied for the treatment of motion sickness. Virtual reality-based therapy
methods, which have been on the rise especially in recent years,
are promising in the treatment of motion sickness. This review aims to
contribute to clinical practice and guide future research by summarizing
the basic etiological mechanisms, symptoms, triggers, and current
treatment approaches of motion Sickness.
Keywords: Motion sickness; vestibular system; etiology; diagnosis