ORIGINAL RESEARCH
Neurotological Manifestations of Patients with COVID-19
COVID-19 Hastalarında Nöro-otolojik Semptomlar
Received Date : 08 Feb 2021
Accepted Date : 05 Apr 2021
Available Online : 15 Apr 2021
Fakih Cihat ERAVCIa, Malik ALAFİFİb, Mehmet Akif DÜNDARa, Celalettin KORKMAZb,
Soner DEMİRBAŞb, Hülya VATANSEVb, Şebnem YOSUNKAYAb, Hamdi ARBAĞa
aDepartment of Otorhinolaryngology, Necmettin Erbakan University Meram Faculty of Medicine, Konya, TURKEY
bDepartment of Pulmonology, Necmettin Erbakan University, Meram Faculty of Medicine, Konya, TURKEY
Doi: 10.24179/kbbbbc.2021-82151 - Makale Dili: EN
KBB ve BBC Dergisi. 2021;29(3):168-75
Copyright © 2020 by Turkey Association of Society of Ear Nose Throat and Head Neck Surgery. This is an open access article under the CC BY-NC-ND license (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/)
ABSTRACT
Objective: To evaluate the frequency, discomfort level,
duration, and laboratory tests of neurotological symptoms (hearing loss,
hyperacusis and vertigo) and their association with eustachian tube dysfunction
(ETD), smell and taste impairment in hospitalized patients
with coronavirus disease-2019 (COVID-19). Material and Methods:
The study prospectively enrolled a consecutive series of patients with
COVID-19, who were hospitalized and were followed up for the first
3 months. In addition to demographic data and laboratory test (Highest
value for D-dimer, ferritin, C-reactive protein and neutrophil; lowest
value for fibrinogen, lymphocyte and platelet during hospitalization)
results, a record was made of visual analogue scale scores of symptoms
that present. The results were evaluated in three separate categories according
to the presence or absence of neurotologic symptoms, according
to gender and according to age as >60 years and <60 years. Results:
A total of 141 patients completed the study. The frequency of all neurotological
symptoms in the whole study population determined as approximately
10%. The laboratory test results were seen to be similar in
patients who experienced or did not experience at least one neurotological
symptom (p=0.181). Most neurotological symptoms were seen
along with smell and/or taste impairment; 61% of the patients with vertigo,
81% with hyperacusis, and 91% with hearing loss. All patients
who experienced ETD 100% also experienced at least one neurotological
symptom. Regarding age groups, 93% of the patients with hyperacusis,
and 86% of patients with taste and smell impairment were in
the <60 years age category (p=0.032). Conclusion: Neurotological
symptoms are present in patients with COVID-19 and should be questioned.
The vast majority of these symptoms are associated with smell
and taste impairments. It should be kept in mind that patients with ETD
symptom may experience additional neurotological symptoms.
Keywords: COVID-19; coronavirus; neurological manifestations; vertigo; eustachian tube
ÖZET
Amaç: Koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019
(COVID-19)] enfeksiyonu geçiren ve hastanede yatışı gerçekleştirilen
hastalarda nöro-otolojik semptomların (işitme kaybı, hiperakuzi, baş
dönmesi) sıklığı, rahatsızlık düzeyi, semptom süreleri ve laboratuvar
sonuçlarının araştırılması ve bunların östaki tüpü disfonksiyonu (ÖTD),
koku ve tat kaybı ile birlikteliklerini değerlendirmek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya, prospektif olarak hastaneye yatışı
gerçekleşen COVID-19 enfeksiyonu geçiren hastalar dâhil edilmiştir
ve hastaların ilk 3 aylık süreci takip edilmiştir. Demografik veriler ve
laboratuvar test sonuçları (D-dimer, ferritin, C-reaktif protein ve nötrofil
değerlerinin en yükseği; fibrinojen, lenfosit ve platelet değerlerinin
en düşüğü) kayıt edildi. Bunlara ek olarak, sorgulanan semptomlar
hastada mevcut ise bunların vizüel analog skala skorları kayıt edildi.
Sonuçlar, nöro-otolojik semptomların varlığına veya yokluğuna göre
cinsiyete ve yaşa göre (>60 ve <60 yaş) 3 ayrı kategoride değerlendirildi.
Bulgular: Çalışmayı toplam 141 hasta tamamladı. Tüm çalışma
popülasyonunda tüm nöro-otolojik semptomların sıklığı yaklaşık %10
olarak belirlendi. En az bir nöro-otolojik belirti yaşayan veya hiç yaşamayan
hastalarda laboratuvar test sonuçları benzer izlendi (p=0,181).
Nöro-otolojik semptom yaşayan hastaların çoğunda koku ve/veya tat
bozukluğu olduğu tespit edildi; baş dönmesi olan hastaların %61’i, hiperakuzili
hastaların %81’i ve işitme kaybı olanların %91’i. ÖTD yaşayan
hastaların en az bir nöro-otolojik semptom yaşadığı saptandı. Yaş
gruplarına göre hiperakuzili hastaların %93’ü, tat ve koku bozukluğu
olanların %86’sı <60 yaş kategorisindeydi (p<0,032). Sonuç: Nörootolojik
semptomlar, COVID-19 hastalarında belirli oranda mevcuttur
ve hastalar bu semptomlar açısından sorgulanmalıdır. Bu semptomların
büyük çoğunluğu koku ve tat bozuklukları ile birliktedir. ÖTD
semptomu olan hastalarda ek nöro-otolojik semptom olabileceği akılda
tutulmalıdır.
Anahtar Kelimeler: COVID-19; koronavirüs; nörolojik manifestasyonlar; vertigo; östaki tüpü
KAYNAKLAR
- World Health Organization [Internet]. © 2020 WHO [cited: 22.11.2020]. Coronavirus disease (COVID-19) Weekly Epidemiological Update and Weekly Operational Update Available from: [Link]
- Kandemirli SG, Altundag A, Yildirim D, Tekcan Sanli DE, Saatci O. Olfactory bulb MRI and paranasal sinus CT findings in persistent COVID-19 anosmia. Acad Radiol. 2021;28(1): 28-35. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lu R, Zhao X, Li J, Niu P, Yang B, Wu H, et al. Genomic characterisation and epidemiology of 2019 novel coronavirus: implications for virus origins and receptor binding. Lancet. 2020;395(10224):565-74. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Salahuddin H, Afreen E, Sheikh IS, Lateef S, Dawod G, Daboul J, et al. Neurological predictors of clinical outcomes in hospitalized patients with COVID-19. Front Neurol. 2020;11: 585944. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Mao L, Jin H, Wang M, Hu Y, Chen S, He Q, et al. Neurologic manifestations of hospitalized patients with coronavirus disease 2019 in Wuhan, China. JAMA Neurol. 2020;77(6):683-90. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Mustafa MWM. Audiological profile of asymptomatic Covid-19 PCR-positive cases. Am J Otolaryngol. 2020;41(3):102483. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Özçelik Korkmaz M, Eğilmez OK, Özçelik MA, Güven M. Otolaryngological manifestations of hospitalised patients with confirmed COVID-19 infection. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2020:1-11. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Karimi-Galougahi M, Naeini AS, Raad N, Mikaniki N, Ghorbani J. Vertigo and hearing loss during the COVID-19 pandemic-is there an association? Acta Otorhinolaryngol Ital. 2020;40(6):463-5. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kilic O, Kalcioglu MT, Cag Y, Tuysuz O, Pektas E, Caskurlu H, et al. Could sudden sensorineural hearing loss be the sole manifestation of COVID-19? An investigation into SARS- COV-2 in the etiology of sudden sensorineural hearing loss. Int J Infect Dis. 2020;97:208-11. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Almufarrij I, Uus K, Munro KJ. Does coronavirus affect the audio-vestibular system? A rapid systematic review. Int J Audiol. 2020; 59(7):487-91. [Crossref] [PubMed]
- Altin F, Cingi C, Uzun T, Bal C. Olfactory and gustatory abnormalities in COVID-19 cases. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2020;277(10): 2775-81. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Butowt R, Bilinska K. SARS-CoV-2: Olfaction, brain ınfection, and the urgent need for clinical samples allowing earlier virus detection. ACS Chem Neurosci. 2020;11(9):1200-3. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Uranaka T, Kashio A, Ueha R, Sato T, Bing H, Ying G, et al. Expression of ACE2, TMPRSS2, and furin in mouse ear tissue, and the ımplications for SARS-CoV-2 infection. Laryngoscope. 2020. [Crossref] [PubMed]
- Altundag A, Yıldırım D, Tekcan Sanli DE, Cayonu M, Kandemirli SG, Sanli AN, et al. Olfactory cleft measurements and COVID- 19- related anosmia. Otolaryngol Head Neck Surg. 2020:194599820965920. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Cure E, Cumhur Cure M. Comment on "Organ-protective effect of angiotensin-converting enzyme 2 and its effect on the prognosis of COVID-19". J Med Virol. 2020;92(9): 1423-4. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Costa KVTD, Carnaúba ATL, Rocha KW, Andrade KCL, Ferreira SMS, Menezes PL. Olfactory and taste disorders in COVID-19: a systematic review. Braz J Otorhinolaryngol. 2020;86(6):781-92. [Crossref] [PubMed] [PMC]